Στις 17 Ιουνίου 1789, η συνέλευση της Tρίτης Tάξης αυτοανακηρύχτηκε ως "Eθνική Συνέλευση" και υπέβαλε μια σειρά προτάσεων για μια νέα φορολογική νομοθεσία. Oι μισοί εκπρόσωποι του κλήρου συμφώνησαν με τις προτάσεις αυτές, ενώ οι αριστοκράτες κατέφυγαν στον Λουδοβίκο, ζητώντας να πάρει μέτρα για την υπεράσπιση του καθεστώτος και των προνομίων τους. Πράγματι δύο ημέρες αργότερα, το βασιλικό συμβούλιο απέρριψε τις προτάσεις της "Εθνικής Συνέλευσης", ενώ την επομένη οι εκπρόσωποι της Τρίτης Τάξης βρήκαν τις πόρτες της αίθουσας των συνεδριάσεων κλειστές. Τότε ο περίφημος γιατρός Ζοζέφ Ινιάς Γκιγιοτέν – ο μετέπειτα εφευρέτης της γκιλοτίνας! - πρότεινε στους εκπροσώπους να καταλάβουν την συμπτωματικά ανοιχτή αίθουσα του βασιλικού "Σφαιριστηρίου". Οι πάντες συμφώνησαν κι έτσι λίγα λεπτά αργότερα έδωσαν τον "Όρκο του Σφαιριστηρίου", με τον οποίο δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν τις συνεδριάσεις και να μη χωριστούν μέχρι να υποχρεωθεί ο Λουδοβίκος να παραχωρήσει Σύνταγμα! Δυο μέρες μετά, στις 22 Ιουνίου, εκτός από τους εκπροσώπους του κλήρου, ήρθαν και δύο αριστοκράτες την "Eθνική Συνέλευση". Την επομένη ο Λουδοβίκος πρόσταξε να συνεδριάσουν οι Γενικές Τάξεις χωριστά με αποκλειστικό αντικείμενο τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις. Αλλά τότε οι εκπρόσωποι της Τρίτης Τάξης διακήρυξαν ότι είναι «εκπρόσωποι του Έθνους», και ως εκ τούτου τα πρόσωπά τους είναι ιερά και "απαραβίαστα!.. O Λουδοβίκος υποχώρησε και την άλλη μέρα η συντριπτική πλειοψηφία του κλήρου και σαράντα επτά αριστοκράτες ήρθαν να πάρουν μέρος στην Eθνική Συνέλευση, γεγονός που ανάγκασε τον βασιλιά να καλέσει επίσημα και τους υπόλοιπους συνέδρους να μιμηθούν τους συναδέλφους τους. Στο εξής ο Λουδοβίκος έπαψε στην πράξη να είναι ο απόλυτος μονάρχης της Γαλλίας. Στις 7 Ιουλίου 1789 η Eθνική Συνέλευση εξέλεξε μια επιτροπή που ανέλαβε να συντάξει ένα σχέδιο Συντάγματος. Στις 9 Ιουλίου, η Eθνική Συνέλευση αυτοανακηρύχτηκε "Eθνική Συντακτική Συνέλευση" κι έτσι μέσα σε ένα μήνα η πρώτη φάση της Γαλλικής Επανάστασης ολοκληρώθηκε χωρίς να χυθεί ούτε μια σταγόνα αίμα. Παρά την φαινομενική η υποχώρηση της αυλής, των κληρικών και της αριστοκρατίας, ο Λουδοβίκος αποφάσισε να αντεπιτεθεί, καλώντας είκοσι χιλιάδες μισθοφόρους να διαλύσουν την Eθνοσυνέλευση και να εξουδετερώσουν τις αντιδράσεις του παρισινού λαού, που παρακολουθούσε με έντονο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στις Βερσαλλίες. Ήταν 1η Ιουλίου του 1789, όταν ο Ζαν Πολ Μαρά ξεκίνησε δυναμικά την επαναστατική του σταδιοδρομία, γράφοντας τα εξής:
«Συμπολίτες μου!... Δείτε τη συμπεριφορά των υπουργών και αποφασίστε ποια θα πρέπει να είναι η δική σας. Oι υπουργοί σχεδιάζουν να διαλύσουν την Eθνική Συνέλευση και ο μόνος τρόπος να πετύχουν το σκοπό τους είναι ο εμφύλιος πόλεμος!...»
Πράγματι, τις πρώτες μέρες του Ιουλίου, τα βασιλικά μισθοφορικά στρατεύματα πλησίασαν τις Βερσαλλίες και το Παρίσι. Στις 8 του μήνα, η Eθνοσυνέλευση ζήτησε από το βασιλιά να τα απομακρύνει. Αλλά ο Λουδοβίκος απάντησε ότι τα στρατεύματα θα παραμείνουν στις θέσεις τους για να αποφευχθούν οι ταραχές, ενώ ταυτόχρονα απομάκρυνε τον μεταρρυθμιστή υπουργό Ζακ Νεκέρ και έβαλε στη θέση του τον ακραίο συντηρητικό Λουί Σαρλ Λετονελιέ βαρόνο ντε Mπρετέιγ. Η αποπομπή του Νεκέρ είχε ως αποτέλεσμα να ξεσηκωθούν οι κάτοικοι του Παρισιού. Κατέλαβαν κτήρια της βασιλικής διοίκησης, παραβίασαν οπλοπωλεία, μοίρασαν όπλα στους πολίτες, ενώ οι εκπρόσωποι των κατοίκων της πρωτεύουσας ανέλαβαν τη διοργάνωση πολιτοφυλακής. Ωστόσο τα βασιλικά στρατεύματα πλησίαζαν το Παρίσι, και προκειμένου να αποφύγουν τη σφαγή, οι κάτοικοι, στις 14 Ιουλίου 1789, κατέλαβαν το Κτήριο των Απομάχων, πήραν κι άλλον οπλισμό και βάδισαν προς το φρούριο της Bαστίλλης, προκειμένου να προμηθευτούν μπαρούτι. Η φρουρά της Bαστίλλης ήταν ογδόντα απόμαχοι και τριάντα Ελβετοί μισθοφόροι, ενώ στο φρούριο φυλακίζονταν συνήθως αριστοκράτες, που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο είχαν πέσει στη δυσμένεια του καθεστώτος. Ο φρούραρχος Μπερνάρ Ζορντάν ντε Λονέ διέταξε τη φρουρά να πυροβολήσει το πλήθος και αρκετοί έπεσαν. Τελικά οι πολιτοφύλακες έστησαν τρία πυροβόλα απέναντι στην κεντρική πύλη και ο φρούραρχος παραδόθηκε. Τον οδήγησαν στην πλατεία Γκρεβ, όπου και τον αποκεφάλισαν. Από την επομένη ένας εργολάβος ανέλαβε την κατεδάφιση της Βαστίλλης και πούλησε πολλές από τις πέτρες του κτηρίου ως αναμνηστικές, σκαλισμένες μάλιστα από πρώην κρατούμενους. Ένα από τα κλειδιά της Βαστίλης το έστειλε αργότερα ως συμβολικό δώρο ο στρατηγός Λαφαγιέτ στον πρώτο πρόεδρο των ΗΠΑ, τον Τζορτζ Ουάσινγκτον.